اشعه ایکس تصاویری از قسمت‌های داخلی بدن به نام رادیوگرافی با استفاده از دوز‌های اندک اشعه یونیزه تهیه می‌کند.
در واقع اشعه ایکس فرمی از نیروی موجی است اما برخلاف نور می‌تواند در داخل بدن نفوذ کند و تصویری از ساختار‌های درونی بدن ایجاد کند، رادیولوژیست تصاویر ایجاد شده را بر روی مانیتور مشاهده می‌کند.
این تصاویر حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت و ساختار‌های آناتومیک بدن است که در اختیار پزشکان و دندان پزشکان قرار میگیرد و برای رسیدن به یک تشخیص دقیق و اجرای طرح درمان مناسب کمک می‌کند.
در این مطلب از ارک طب می‌خواهیم در خصوص اشعه ایکس و مسائل پیرامونی آن اطلاعاتی ارائه دهیم با ما همراه شوید
اشعه ایکس چیست؟
اشعه ایکس یا اشعه سیگما نوعی از اشعه الکترومغناطیسی با فرکانس بالا و طول موج کوتاه است. این نوع اشعه توسط ویلهلم کُنراد رونتگِن در سال ۱۸۹۵ کشف شد و به افتخار او نامگذاری شد.
از اشعه ایکس در تشخیص بیماری‌ها و مشکلات پزشکی استفاده می‌شود. در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، دستگاه‌های رادیولوژی و تصویربرداری از اشعه ایکس برای تهیه تصاویر داخلی بدن بیماران استفاده می‌کنند. همچنین این نوع اشعه در صنایع مختلف به منظور بازرسی کیفیت قطعات و قطعات ساختمانی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
به دلیل اینکه اشعه ایکس دارای انرژی بالایی هستند، ممکن است به افرادی که در معرض آنها قرار می‌گیرند، صدمات جدی برسانند. به همین دلیل برای استفاده صحیح از اشعه ایکس باید از مواد و تجهیزات محافظ استفاده شود و دستورالعمل‌های ایمنی رعایت گردد.
خصوصیات اشعه ایکس
نور به راحتی از برخی از مواد مانند شیشه و پلاستیک عبور می‌کند و از موادی مانند چوب و فلز عبور نخواهد کرد، اشعه ایکس نیز از برخی مواد به راحتی عبور می‌کند و هنگامی که وارد جسمی شود باید از میان حجم زیادی از اتم‌ها عبور کند تا بتواند از سوی دیگر آن جسم خارج شود.
و چیزی که مانع عبور پرتو‌ها می‌شود الکترون‌هایی است که دور اتم‌ها در گردش هستند.
هر چه تعداد الکترون‌ها بیشتر شود، درصد بیشتر از پرتو جذب می‌شود و درصد کمتری از ماده عبور می‌کند، پرتوهای ایکس از موادی که از اتم‌های سبک‌تر و تعداد الکترون‌های کمتری تشکیل شده اند راحت‌تر عبور می‌کند در حقیقت برخی مواد نسبت به بقیه اشعه ایکس را راحت‌تر عبور می‌کند.
فواید اشعه ایکس
۱.تشخیص بیماری‌ها: اشعه ایکس برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، در مورد شکستگی استخوان، برای تشخیص عفونت دندان و یا برای تشخیص سرطان استفاده می‌شوند.
۲.درمان بیماری‌ها: اشعه ایکس برای درمان برخی از بیماری‌ها نیز استفاده می‌شوند. برای مثال، درمان سرطان با استفاده از اشعه ایکس امکان‌پذیر است.
۳.کاربرد در صنعت: اشعه ایکس در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله در بررسی کیفیت جوش و یا بررسی ناهمواری‌های سطحی.
- بررسی سازه‌ها: اشعه ایکس در بررسی سازه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، در بررسی قوس و پل‌ها و همچنین در شناسایی ترک‌های سازه‌های فلزی استفاده می‌شوند.
- تحقیقات علمی: اشعه ایکس برای تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلفی مانند فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مضرات اشعه ایکس
اشعه ایکس اگر در مقادیر بالا و بدون رعایت اصول ایمنی استفاده شوند، می‌توانند آسیب‌های جدی به بدن انسان وارد کنند. میزان آسیب به اندازه‌ای است که به میزان دز اشعه ایکس و مدت زمانی که فرد در معرض این اشعه قرار داشته، بستگی دارد. در ادامه برخی از اثرات زیان‌بار اشعه ایکس را برای شما ذکر می‌کنیم:
– سرطان: ممکن است اشعه ایکس باعث بروز سرطان شود، به ویژه در افرادی که به این نوع اشعه در مقادیر بالا و به صورت مکرر در معرض هستند.
– آسیب به سلول‌های بدن: اشعه ایکس باعث آسیب به سلول‌های بدن می‌شوند، به ویژه سلول‌هایی که باعث تولید خون و تقسیم سلولی هستند.
– آسیب به پوست: اشعه ایکس می‌توانند باعث آسیب به پوست شوند و علائمی مانند قرمزی، خارش و سوزش را در آن ایجاد کنند.
– آسیب به چشم: اشعه ایکس باعث آسیب به چشم می‌شوند و ممکن است باعث ایجاد کاتاراکت، تاری دید، افزایش فشار داخل چشم و حتی نابینایی شوند.
آسیب به جنین: در صورتی که زنان باردار در معرض اشعه ایکس قرار داشته باشند، می‌تواند به جنین آسیب برساند و باعث بروز اختلالات جنینی شود.
به همین دلیل، برای استفاده صحیح از اشعه ایکس باید از مواد و تجهیزات محافظ استفاده شود و دستورالعمل‌های ایمنی رعایت گردد.
تعیین فاصله از اشعه ایکس
برای تعیین فاصله مناسب با منبع اشعه ایکس، می‌توانید از روش زیر استفاده کنید:
۱.استفاده از میزان دز اشعه ایکس: برای تعیین فاصله مناسب با منبع اشعه ایکس، باید میزان دزاشعه ایکس را در نظر گرفت. بیشترین میزان دز اشعه ایکس در نزدیکی منبع اشعه و در فاصله کمتر از ۱ متر از منبع اشعه ایکس اندازه‌گیری می‌شود.
۲.استفاده از دستورالعمل‌های تولید کننده: بیشتر تجهیزات تصویربرداری با اشعه ایکس دارای دستورالعمل‌های تولید کننده برای تعیین فاصله مناسب هستند. باید این دستورالعمل‌ها را به دقت مطالعه کرد و بر اساس آنها فاصله مناسب را تعیین کرد.
۳.استفاده از ابزار اندازه‌گیری: برای تعیین فاصله مناسب با منبع اشعه ایکس، می‌توانید از ابزار اندازه‌گیری مانند دوزیمتر استفاده کنید. با استفاده از این ابزار، میزان دز اشعه ایکس در فواصل مختلف اندازه‌گیری می‌شود و می‌توانید فاصله مناسب را برای کاهش میزان دز اشعه ایکس تعیین کنید.
۴.مشاوره با پزشک: برای تعیین فاصله مناسب با منبع اشعه ایکس، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند با توجه به نوع تصویربرداری و وضعیت بدنی شما، فاصله مناسب را تعیین کند.
راه‌های حفاظتی از اشعه ایکس
برای محافظت در برابر اشعه ایکس، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- استفاده از مواد محافظ: برای محافظت در برابر اشعه ایکس، می‌توانید از مواد محافظ مانند لوازم حفاظتی، پوشش‌های سریع الاستیک و پوشش‌های شیشه‌ای استفاده کنید.
- استفاده از تجهیزات محافظ: برای حفاظت در برابر اشعه ایکس، باید از تجهیزات محافظ مانند دستکش‌های رادیولوژی، عینک‌های حفاظتی و کاورهای محافظ استفاده کرد.
- رعایت فاصله: برای کاهش میزان اشعه ایکس، باید از فاصله مطمئنی با منبع اشعه ایکس رعایت کرد. همچنین، برای کاهش میزان اشعه‌های پراکنده، باید فاصله بین بیمار و منبع اشعه ایکس را کاهش داد.
- کاهش زمان انجام تصویربرداری: برای کاهش میزان اشعه ایکس، باید زمان انجام تصویربرداری را کاهش داد و فقط در صورت لزوم از این روش استفاده کرد.
- رعایت دستورالعمل‌های ایمنی: برای حفاظت در برابر اشعه ایکس، باید دستورالعمل‌های ایمنی را رعایت کرد و برای استفاده صحیح از اشعه ایکس، باید از مواد و تجهیزات محافظ استفاده شد.
۶.پرسنل متخصص: برای انجام تصویربرداری با اشعه ایکس، باید از پرسنل متخصص و آگاه از دستورالعمل‌های ایمنی استفاده شود.
چرا تصویر برداری اشعه ایکس باید انجام شود؟
حال شاید این سوال برای شما مطرح شود که چرا تصویر برداری اشعه ایکس باید انجام شود؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که تصویر برداری اشعه ایکس به پزشکان کمک می‌کند تا مواردی مانند شکستگی استخوان‌ها، دررفتگی مفاصل، التهاب مفاصل، درد شکم، سرطان و پوسیدگی دندان را تشخیص دهند و اقدام به درمان کنند.
همچنین پزشکان می‌توانند با استفاده از گرافی‌های اشعه ایکس جسمی که کودک با بررگسال بلیعده را پیدا کند با استفاده از این گرافی‌ها می‌توان ریه‌های فرد را نیز بررسی کرد و عامل ایجاد کننده نفس تنگی دست پیدا کرد یا در صورت وجود نارسایی قلبی آن را تشخیص شد.
MRI تعمیر
این دستگاه یک نوع دستگاه پزشکی است که فناوری تصویر برداری را با استفاده از تابش‌های الکترومغناطیسی برای تشخیص بیماری کاربرد دارد.
این دستگاه از یک آهنربای قدرتمند تشکیل شده است که بیمار در آن قرار میگیرد، برای فرستادن امواج رادیویی به بدن و دریافت آن از یک آنتن رادیویی استفاده می‌شود این امواج بازگشتس از بدن با استفاده از کامپیوتر و سیستم‌های اکترونیکی خاص به عکس‌های دو بعدی تبدیل می‌شوند و امکان عکس برداری از تمامی نقاط بدن و در هر زوایه دلخواهی وجود دارند.
از مهم‌ترین مزایای دستگاه ام آر آی می‌توانیم به قابلیت عکس برداری بدن استفاده از اشعه ایکس، عکس‌ها میدتوانند در زاویای مختلف گرفته شوند و در مقایسه با سی تی اسکن از کیفیت بالتتری برخوردار است.
برخی از مشکلات رایج الکترونیکی دستگاه ام آر آی عبارتند از:
برد الکترونیکی به درستی کار نکند. A/D مبدل
کویل رادیوفرکانسق در ارسال و دریافت سینگال مشکل دارد. اطلاعات ورودی رابه درستی پردازش نمی‌کند کامپیوتر
در صورتی که در دستگاه ام آر آی چنین مشکلاتی رخ دهد دستگاه نیاز به تعمیر دارد برای تعمیر این دستگاه باید از یک متخصص کمک بگیرید، یک متخصص می‌تواند به راحتی مشکل دستگاه را شناسایی کند و برای رفع آن اقدام کند.
تعمیر سی تی اسکن
سی تی اسکن یا توموگرافی تصویربرداری آزمایشی است که برای تشخیص مشکلات مختلف بدن به کار می‌رود این سیستم از چند پرتو ایکس استفاده کرده و سپس از پرتوهای ایکس در زاویای مختلف برای ایجاد تصویر استفاده می‌کند، تصاویر تولیدی بسیار بهتر و دقیق‌تر از تصاویر اشعه ایکس هستند.
این سیسنم تصویر برداری به علم پزشکی گمک زیادی می‌کند و بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها که تنها در زمان جراحی قابل کشف بودند، اما با این تصویر برداری دقیق از بافت‌ها، رگ‌ها، استخوان‌های انسان امکان تشخیص هر نوع بیماری وجود دارد.
تصویر برداری سی تی اسکن از نقاط مختلف بدن مانند سر، ریه، روده، کمر، پا، کلیه، قلب، پانکراس، اسپیرال به راحتی انجام می‌شود و در صورت وجود مشکل به راحتی قابل تشخیص است و پزشک می‌تواند برای درمان آن اقدام کند.
دستگاه سی تی اسکن باید در شرایط مناسب نگه داری شود و دما و رطوبت اتاق باید نوسان نداشته باشد و آلودگی‌های محیطی را به حداقل برسانید تا از ایجاد مشکل برای این دستگاه جلوگیری کنید.
همچنین در صورت وجود نقص فنی و مشکل برای دستگاه سی تی اسکن باید از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
تعمیر دستگاه سونوگرافی
سونوگرافی یکی از روش‌های تشخیص بیماری است که فیزیک و اشاس کار آن امواج صوتی است، در این روش بیماری‌های مختاف بدن از سر تا پا قابل تشخیص است و با توجه به ارزان و در دسترس بودن خیلی کاربردی است.
سونوگرافی انواع مختلفی دارد که شامل سونوگرافی معمولی، سونوگرافی تخصصی، سونوگرافی رنگی، سونوگرافی لگنی، سونوگرافی سه بعدی، سونوگرافی چهار بعدی و اکوکاردیوگرافی جنین می‌شود.
دستگاه سونوگرافی می‌تواند بیماری‌های مختلف اعم از بیمارهای زنان و زایمان، بیماری‌های کلیه و مجاری اداری، بیماری‌های مغز و اعصاب، بیماری‌های قلب و عروق، بیماری‌های اطفال، بیماری‌های ارتوپدی و بیماری‌های چشم و….. را تشخیص دهد.
استفاده از سونوگرافی برای تشخیص بیماری کاملا بدون خطر و بدون ریسک است و روشی ارزان قیمت است.
برای تعمیر دستگاه سونوگرافی ابتدا باید بررسی کرد تا مشکل اصلی دستگاه را پیدا کرد، مهم‌ترین مشکلاتی که ممکن است برای دستگاه سونوگرافی ایجاد شود عبارتند از:
بررسی اینکه کانکتور‌ها سر جای خود باشند و شکستگی‌ها پین، میله‌ها بررسی شود.
شرایط خوب کابل‌ها را با بررسی پارگی‌ها و سیم‌های روباز ارزیابی کنید.
وجود کثیفی و ترک بر روی بدنه پروب دستگاه که باید آن را به سرعت رفع کرد.
در صورت وجود مشکل در دستگاه سونوگرافی باید برای تعمیر آن اقدام کرد که نیازمند کمک گرفتن از یک متخصص است.
کلام آخر
به پایان این مطلب از ارک طب رسیدیم امید است اطلاعاتی که درخصوص اشعه ایکس و مسائل پیرامونی آن در اختیار شما قرار دادیم مفید باشد چنانچه در این خصوص نیاز به کسب اطلاعات بیشتری دارید می‌توانید با کارشناسان سایت ما ارتباط برقرار کنید.
برای خرید تجهیزات و دستگاه‌های پزشکی به سایت ارک طب مراجعه کنید .